سواد مالی چیست و چه اهمیتی برای عصر ما دارد؟
اگر اخیراً زمانی را صرف خواندن اخبار حوزه اقتصادی و مالی کرده‌اید، احتمالاً با اصطلاح سواد مالی برخورد داشته‌اید. هدف آموزش سواد مالی این است که به مردم کمک کند تا درک قوی‌تری از مفاهیم اساسی مالی و اقتصادی پیدا کنند. به‌ساده‌ترین زبان افراد با فراگیری سواد مالی می‌توانند پول، سرمایه و زمان خود را بهتر مدیریت کنند. با آگاهی بیشتر مردم از اهمیت سواد مالی، باید بپرسیم: افرادی که «سواد مالی» دارند، چه مهارت‌ها، ویژگی‌ها و شیوه‌هایی را دنبال می‌کنند؟ و چگونه این مجموعه مهارت، بر امور مالی شخصی آنها تاثیر می‌گذارد؟ پی‌پینگ در ادامه آنچه را که باید درباره این نوع دانش بدانید و بدانید که سواد مالی چیست، به شما خواهد گفت.
سواد مالی چیست؟
سواد مالی به توانایی درک و به‌کارگیری مؤثر مهارت‌های مالی مختلف از جمله مدیریت مالی شخصی، بودجه‌بندی و پس‌انداز اشاره دارد. سواد مالی باعث می‌شود که افراد به خودکفایی برسند و برای آنها ثبات مالی حاصل شود. سواد مالی همچنین مستلزم تجربه اصول و مفاهیم مالی مانند برنامه‌ریزی مالی، بهره مرکب، مدیریت بدهی، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری کارآمد و ارزش زمانی پول است. بی‌سوادی مالی می‌تواند منجر به انتخاب‌های مالی ضعیف شود که می‌توانند تأثیرات منفی بر رفاه مالی فرد داشته باشند. مراحل کلیدی برای بهبود سواد مالی عبارتند از یادگیری مهارت‌های ایجاد بودجه، توانایی ردیابی هزینه‌ها، یادگیری استراتژی‌های پرداخت بدهی و برنامه‌ریزی مؤثر برای بازنشستگی.
آیا شما سواد مالی دارید؟ به این هفت سوال پاسخ دهید
برای فهمیدن اینکه آیا باید خود را در بین افراد باسواد مالی قرار دهید یا خیر، به سؤالات زیر فکر کنید و به خودتان پاسخ‌های صادقانه بدهید:
- آیا می‌دانید باید چگونه یک بودجه‌بندی ماهانه ایجاد کنید که شامل تمام هزینه‌های اساسی، صورت‌حساب‌ها، هر‌گونه بدهی و سرمایه‌های کاهش‌یافته شما برای خریدهای آینده باشد؟
- . آیا در‌حال‌حاضر بدون بدهی هستید؟ یا اقدامات فعالی برای کاهش بدهی‌های خود انجام می‌دهید؟
- . آیا می‌دانید چه مقدار پول برای پوشش هزینه‌های زندگی در یک دوره سه تا شش ماهه خرج می‌کنید؟
- آیا صندوقی اضطراری در اختیار دارید که به شما امکان می‌دهد از یک رویداد ناگهانی و بزرگ زندگی مانند اخراج یا آسیب به وسیله نقلیه بدون نیاز به قرض گرفتن پول، عبور کنید؟
- آیا از این مورد درکی دارید که چگونه بهره مرکب اجازه می‌دهد تا پول سرمایه‌گذاری‌شده در طول زمان رشد کند؟
- آیا انواع بیمه‌هایی را که برای محافظت از امور مالی و سرمایه‌گذاری شما لازم است، می‌شناسید؟
- آیا تفاوت سرمایه‌گذاری و بیمه را درک می‌کنید؟
چطور همزمان با بهبود نحوه عملکرد مالی خودمان، سواد مالی را افزایش دهیم؟
امیدواریم بتوانید به همه سؤالات ارزیابی بالا پاسخ «بله» بدهید. اگر چنین است، تبریک می گوییم! شما احتمالاً جزو معدود افراد خوش‌شانسی هستید که به سواد مالی واقعی دست یافته‌اید! اما اگر متوجه شدید که پاسخ برخی سؤالات شما «نه» بوده است، ناامید نشوید! مراحلی وجود دارد که می‌توانید برای درک بهتر نحوه عملکرد مالی خودتان، آنها را قدم‌به‌قدم طی کنید.
1. صندوق اضطراری راه اندازی کنید
با پس‌انداز یک میلیون تومانی شروع کنید. این کار برای این است که وقتی آن رویدادهای مالی اجتناب‌ناپذیر و ناگهانی به شما ضربه می‌زنند، از مسیر عادی زندگی خارج نشوید. شما بعداً این صندوق اضطراری را بزرگ‌تر خواهید کرد تا خیالتان از مدیریت وقایع ناخواسته راحت شود.
2. اگر بدهکار هستید، سعی کنید بدهی‌هایتان را صفر کنید
حتما تا به حال خودتان متوجه شده‌اید که بدهی‌ها چقدر پیشرفت مالی را کند می‌کنند. برای خلاص‌شدن از شر بدهی‌های مزاحم، کافی است آنها را از کوچک‌ترین به بزرگ‌ترین فهرست کنید. سپس از روش گلوله برفی، برای پرداخت بدهی‌هایتان استفاده کنید. وقتی که کوچک‌ترین بدهی را پرداخت می‌کنید، روی بدهی بعدی متمرکز شوید، حتی اگر می‌دانید که پرداخت آن نسبت به بدهی اول، زمان و انرژی بیشتری می‌برد، این روند را تکرار کنید تا تمام بدهی‌های شما تسویه شود!
3. مقداری از درآمد خود را برای استفاده در دوران بازنشستگی، در نظر بگیرید.
برنامه‌ریزی برای بازنشستگی هرگز دیر (یا زود) نیست. سرمایه‌گذاری قبل از دوران بازنشستگی، می‌تواند به شما کمک کند تا در درازمدت بر تورم غلبه کنید، در‌حالی‌که هنوز درآمد کافی برای پرداخت هزینه‌های خود را دارید. یادتان باشد که باید از همان دوران جوانی طوری برنامه‌ریزی کنید که بتوانید در سنین میان‌سالی تصمیم بگیرید خودتان را بازنشسته کنید حتی اگر شغل آزاد دارید و تحت پوشش بیمه نیستید.
4. برای دوران دانشگاه، پس‌انداز کنید
ممکن است دانش‌آموز باشید و مقداری پول توجیبی از خانواده خود دریافت کنید و یا اصلا امکان دارد که همزمان با تحصیل در دبیرستان، در حال کارکردن و کسب درآمد باشید؛ به‌هرحال بهتر است که برای دوران دانشگاه پس‌انداز کنید. در کشورهای توسعه‌یافته بیش از نیمی از دانش‌آموزانی که در مورد امور مالی در دبیرستان یاد می‌گیرند، برنامه‌ریزی می‌کنند که هزینه کالج را خودشان پرداخت کنند. در کشور رو به توسعۀ ما، اگر مثل افراد کشورهای توسعه‌یافته فکر کنید، مطمئنا در دوران دانشگاه بدون فشار مالی اضافی، راه خودتان را پیدا خواهید کرد.
5. وام مسکن خود را زودتر از موعد پرداخت کنید
پرداخت ماهانه وام مسکن یکی از بزرگ‌ترین هزینه‌ها برای اکثر مردم است. سعی کنید حداقل یک الی شش ماه جلو بیفتید؛ مطمئن باشید با ذخیره پولی که به بانک پرداخت می‌کردید، می‌توانید یک کار دوم یا مستقل از کار اداری یا آزاد خود راه بیاندازید. در طول دورانی که قرار است خودتان را جلو بیندازید، بهتر است خرج اضافی نداشته باشید و برای آن برنامه‌ریزی کنید.
6. شیوه‌های مدیریت مالی را به اطرافیانتان آموزش دهید
هدف از سواد مالی فقط دانش‌اندوزی، نیست. هدف واقعی این است که بتوانید از پول خود برای انجام کارهایی استفاده کنید که واقعاً می‌خواهید انجامشان دهید کارهایی مثل بازنشستگی با عزت، گذراندن اوقات فراغت با خانواده و قرض‌دادن پول به افراد دیگر و رسیدن به اهداف شایسته. این کار باعث افزایش مشارکت اقتصادی و اجتماعی در زندگی شما خواهد شد و با این کار می‌توانید فرصت‌ها و امکان‌های پیش‌بینی‌نشده و شیرینی را برای خودتان فراهم کنید.
چرا سواد مالی مهم است؟
داشتن سواد مالی در شرایط اقتصادی امروز بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. درک امور مالی می‌تواند به شما کمک کند تصمیمات بهتری برای مدیریت پول بگیرید، پول خود را به درستی بودجه بندی کنید، به‌اندازه کافی پس‌انداز کنید و از نظر مالی برای بازنشستگی آماده باشید. اگرچه ممکن است دلهره‌آور به نظر برسد، اما سواد مالی با بودجه‌بندی شروع می‌شود. با توجه به اینکه بار زیادی بر دوش مصرف‌کنندگان گذاشته می‌شود تا تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد چیزهایی که ممکن است اطلاعات کمی از آنها داشته باشند، بگیرند، صرف‌نظر از سن شما مهم است که خودتان را به‌درستی آموزش بدهید. در ادامه چند مورد را به شما می‌گوییم تا بدانید چرا سواد مالی در دنیای امروز ما کاملا حیاتی و مهم است.
طول عمر طولانی‌تر
در سال 1960، میانگین طول عمر 69.7 سال بود. امروز، 78.7 سال است. در‌حالی‌که هیچ‌کس از زندگی طولانی‌تر شکایت نمی‌کند، واقعیت این است که چون ما طولانی‌تر زندگی می‌کنیم، باید پول بیشتری برای دوران بازنشستگی پس‌انداز کنیم. با آموزش‌دادن به جوانان در مورد امور مالی، این احتمال وجود دارد که افراد بیشتری زودتر شروع به برنامه‌ریزی (و پس‌انداز) برای بازنشستگی کنند.
حقوق بازنشستگی کاهش‌یافته
قانون کلی سال‌های پیش این بوده است که شما زندگی حرفه‌ای خود را با یک شرکت می‌گذارندید و با یک حقوق بازنشستگی خوب بازنشسته می‌شدید. اوضاع هم طوری بود که کارمندان نیازی به درک سرمایه‌گذاری‌ها، جایی که باید سرمایه‌گذاری کنند و یا مقدار پولی که باید سرمایه‌گذاری کنند، نداشتند. امروزه، به غیر از بخش دولتی، اکثر کسب‌وکارها حقوق بازنشستگی را کنار گذاشته‌اند و حقوق دوران بازنشستگی بخش دولتی هم کفاف خرج زندگی را نمی‌دهد پس لازم است که سال‌ها قبل از دوران بازنشستگی، به فکر این دوران باشیم تا بعدها با یک بیماری ساده مجبور نباشیم همه زندگی خود را به حراج بگذاریم.
ما در جهان وسوسه‌ها زندگی می‌کنیم
این روزها ما به‌صورت هفتگی ده‌ها درخواست برای کارت‌های اعتباری و انواع وام خرید کالا و خدمات را دریافت می‌کنیم. تسلیم‌شدن در برابر وسوسه این موارد آسان است و به‌همان اندازه آسان است که میلیون‌ها تومان بدهی به بار بیاورید. با درک نوع عملکرد این کارت‌های اعتباری و همچنین فهم وام‌هایی که ما را به خرید بیشتر وسوسه می‌کنند، احتمال هزینه بیش از حد کمتر شده و درنهایت از کارت‌ها و وام‌ها به‌درستی استفاده خواهیم کرد.
مرگ پول نقد
آخرین باری که با پول نقد خرید کرده‌اید را یادتان می‌آید؟ بعید است. درست است که کارت‌های نقدی و برنامه‌های پرداخت الکترونیکی مطمئناً فرآیند خرید را ساده‌تر کرده‌اند، اما آنها ما را از پول‌های خودمان فاصله داده‌اند و باعث شده‌اند که بدون دیدن عواقب فوریِ پول‌خرج‌کردن، بیش از حد خرج کنیم؛ اما با فعال‌بودن در مورد فهم مالی وضعیت خود، می‌توانیم یاد بگیریم که به عواقب مخارج خود توجه دقیق‌تری داشته باشیم، صرف‌نظر از اینکه هزینه خرید چگونه پرداخت می‌شود. همه ما باید نگاهی طولانی به فهم و سواد مالی خودمان بیندازیم و ببینیم آیا به گذراندن یک دوره آموزشی در مورد سواد مالی نیاز داریم یا خیر.
اهمیت سواد مالی در استحکام روابط
زوج‌ها ممکن است افکار متفاوتی در مورد پول داشته باشند. هنگامی که سوء‌مدیریت مالی یا اختلاف‌نظر در مورد نحوه استفاده از پول وجود دارد، این وضعیت می‌تواند درگیری ایجاد کند. بسیاری از زوج‌ها در مورد پول صحبت می‌کنند و اگر سواد مالی در زوجین کم باشد، ممکن است اشتباهات مالی زیادی رخ دهد. بر‌همین‌اساس درک بیشتر از سواد مالی می‌تواند به روابط برای ساختن آینده و همسو بودن کمک کند. همچنین می‌تواند میزان درگیری را کاهش دهد.
یادگیری شیوه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری با سواد مالی
به‌وقت سرمایه‌گذاری، دانش قدرت است. برای مثال در‌حالی‌که تجارت سهام و ارزهای دیجیتال محبوب شده است، مهم است که به یاد داشته باشید که پس‌انداز در دراز مدت برای سلامت مالی شما حیاتی است. برای مثال ممکن است شما در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده باشید و جواب گرفته باشید اما هیچ پس‌اندازی برای بازنشستگی یا بیمه عمر نداشته باشید. برای مثال اگر شما از سی سالگی اصول اولیه مدیریت حساب‌های بازنشستگی فردی را بدانید مسلما از کسی که در سه چهار سال آخر دوران کاری‌اش به فکر دوران بازنشستگی است بسیار جلوتر خواهید بود.
ایجاد عادات مفید رفتاری با افزایش سواد مالی
همیشه چیزی وجود دارد که ممکن است زندگی شما را مختل کند. موارد زیادی وجود دارد که ممکن است بر درآمد شما یا دنیای اطراف ما تأثیر بگذارد، اما تصمیم‌گیری در لحظه واقعاً مفید نخواهد بود. ایجاد عادات خوبی که در اوایل زندگی به آنها نیاز دارید، به گذر از تمام این تغییرات کمک می‌کند. این رفتارها شامل درک وضعیت مالی شما، ساختن بودجه و پس انداز برای مواقع اضطراری است.
اهمیت سواد مالی برای کودکان و نوجوانان
عصر ما زمان مناسبی برای پرداختن به اهمیت آموزش مالی به کودکان و نوجوانان است. بسیاری از مدارس در اقصی‌نقاط جهان درس‌های مالی را در سیلابس درسی خود جای داده‌اند، هرچند که نوبت هنوز به ایران نرسیده است. با این وجود شما می‌توانید در خانه موضوعات و مباحث سواد مالی و مدیریت پول را به کودکان، نوجوانان و حتی جوانانتان آموزش دهید. در ادامه چند تکنیک را به شما معرفی کرده‌ایم.
1. اهمیت آموزش پس‌انداز‌کردن به کودکان و نوجوانان
آموزش پس انداز‌کردن به کودکان بسیار مهم است. برای کودکان کمک‌هزینه‌ای را به‌عنوان ابزاری برای ایجاد آموزش مالی در نظر بگیرید. از آنها بخواهید بخشی از کمک‌هزینه خود را پس‌انداز کنند و بعد جریان پیشرفت آنها را در طول زمان بررسی کنید. وقتی کودکان پول واقعی برای یادگیری و تعامل داشته باشند، آموزش اصول سواد مالی به آنها می‌تواند ساده‌تر باشد.
2. یک حساب پس انداز نوجوانان باز کنید و اهداف بلندمدت تعیین کنید
بچه‌ها دوست دارند فرصت‌هایی به آنها داده شود تا مسئولیت خود را نشان دهند. یکی از راه‌های انجام این کار، راه‌اندازی حساب پس‌انداز نوجوانان برای خودشان است. این نه‌تنها به آنها یک پایه مالی می‌دهد، بلکه به آنها اجازه می‌دهد تا اهداف قابل اندازه‌گیری داشته باشند. همچنین شما باید به نوجوانان امکان تجربه عملی در خرج‌کردن را یاد بدهید. برای مثال اگر آنها یک شغل پاره‌وقت دارند، مطمئن شوید که مقداری از درآمد خود را پس‌انداز می‌کنند و بقیه را به‌طور‌مناسب برای هزینه‌های خود بودجه‌بندی می‌کنند.
3. گفتگوهای مالی صادقانه داشته باشید
همان‌طور که نشان‌دادن و آموزشِ نحوۀ پس‌انداز‌کردن مهم است، با فرزندان خود در مورد اشتباهات مالی که مرتکب شده‌اید گفتگویی باز و صادقانه داشته باشید. فرزندان خود را به گفتگو بیاورید و در مورد چگونگی و چرایی این اشتباه صحبت کنید و به آنها بگویید برای حل این مشکل چه کاری انجام داده‌اید یا قصد دارید انجام دهید.
یادگیری امور مالی در دهه‌های 20 و 30 زندگی
با ورود به بزرگ‌سالی، باید اصول اولیه بودجه‌بندی و مسئولیت‌هایی که با استقلال مالی همراه است را درک کنید. در اینجا راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید سواد مالی خود را در این مرحله از زندگی بهبود بخشید. در این دهه باید دو کار مهم را انجام دهید که در ادامه آنها را بررسی کرده‌ایم، اما قبل از آن باید بدانید که در این دو دهه حتما باید همواره در مورد جزئیات دقیق شوید و سواد خود را در موقعیت تصمیم‌گیری افزایش دهید.
1. پایه مالی خود را ایمن کنید
همان‌طور که هزینه‌هایی مانند پرداخت اجاره/ رهن، قبوض تلفن و سایر پرداخت‌های ماهانه را برعهده می‌گیرید، بودجه ماهانه خود را ترسیم کنید – و به آن پایبند باشید. سواد مالی در این سن گاهی به‌معنای محدود‌کردن هزینه‌های خوشایند است، مانند غذا‌خوردن در بیرون از خانه یا مسافرت. یکی از مهم‌ترین عناصر ساختار مالی شما یک طرح پس‌انداز است. به‌عنوان یک قاعده کلی، پس‌انداز شما باید شامل یک صندوق اضطراری باشد که بتواند حداقل شش ماه از هزینه‌های شما را پوشش دهد.
2. درباره خریدهای بزرگ تحقیق کنید
این مرحله زندگی، اغلب اولین مرحله‌ای است که در آن با خرید بلیط‌های بزرگ و پس‌انداز برای خریدهای بعدی مواجه می‌شوید. تحقیقْ مرحله مهمی در فرآیند خرید است. قبل از خرید عمده یا گرفتن وام برای یک کالای گران‌قیمت، مطمئن شوید که بهترین ارزش را با خرید و مقایسه به‌دست می‌آورید.
استراتژی‌های سواد مالی در مورد 40 و 50 سالگی شما
با ورود به این محدوده سنی، آموزش مالی و تمرکز بر بلندمدت بیش از همیشه مهم است. سه راه برای بهبود سواد مالی در این مرحله زندگی عبارتند از افزایش سهم بازنشستگی، حذف بدهی و سرمایه‌گذاری. هر کدام از موارد زیر را به‌صورت خلاصه و مفید توضیح می‌دهیم.
1. افزایش سهم بازنشستگی را در نظر بگیرید
40 و 50 سالگی شما ممکن است اوج درآمدتان باشد. راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید درآمد خود را در این دوره به حداکثر برسانید، مانند استفاده از دانش حرفه‌ای خود برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار جانبی، جستجوی ترفیع یا جستجوی پیشرفت‌های شغلی. این‌ها می‌توانند به افزایش درآمد شما با هدف پس‌انداز بیشتر برای دوران بازنشستگی کمک کنند.
2. بدهی خود را حذف کنید
در حالی که ممکن است از وام‌های دانشجویی، خرید خودرو یا وام مسکن، بدهی انباشته کرده باشید، اکنون زمان کاهش بدهی است. با افزایش نرخ بهره، با مشاوران مالی خود صحبت کنید تا ببینید آیا تأمین مالی مجدد وام برای تصمیمات مالی شما منطقی است یا خیر. به‌طور‌کلی، تصمیمات مالی که در این مرحله می‌گیرید می‌تواند بر برنامه و اهداف بلندمدت شما و خانوادتان تأثیر بگذارد.
3. به سرمایه گذاری ادامه دهید
رسیدن به دوران بازنشستگی به این معنی نیست که باید استراتژی سرمایه‌گذاری خود را رها کنید پس یک استراتژی سرمایه‌گذاری را حفظ کنید که به شما امکان می‌دهد نیازهای مالی آینده خود را برطرف کنید. برای مثال می‌توانید با یک شریک مالی کار کنید تا ترکیبی از پس‌انداز و سرمایه‌گذاری برای شما ایجاد شود، این موارد هر دو برای اطمینان از ادامه کسب درآمد پس از بازنشستگی مهم هستند.
حرف آخر درباره مزایای سواد مالی
سواد مالی بر توانایی مدیریت مؤثر امور مالی شخصی متمرکز است. کسانی که امور مالی را درک می‌کنند باید بتوانند به سؤالات مربوط به معاملات پاسخ دهند، مانند اینکه آیا یک کالا مورد نیاز است، آیا در دسترس است و اینکه آیا آن کالا یک دارایی است یا یک بدهی. این مورد، عادات و ادراکات یک فرد را نسبت به پول مربوط به زندگی روزمره‌اش نشان می‌دهد. سواد مالی نشان می‌دهد که چگونه یک بزرگ‌سال تصمیمات مالی می‌گیرد. این تخصص به فرد کمک می‌کند تا یک نقشه راه مالی برای تعریف درآمد، هزینه‌ها و بدهی‌های خود بسازد. این موضوع بر صاحبان مشاغل کوچک نیز تأثیر می‌گذارد که به‌طور قابل‌توجهی به رشد و ثبات اقتصادی کمک می‌کنند. یادگیری الفبای سواد مالی، هم بر سنین و هم بر طبقات اجتماعی-اقتصادی تأثیر می‌گذارد. تحلیل‌گرایی مالی باعث می‌شود بسیاری از وام‌گیرندگان قربانی وام‌های غارت‌آمیزگر، وام‌های رهنی، تقلب و نرخ‌های بهره بالا نشوند.
ارسال نظر