سیستم مدیریت محتوا چیست و انواع آن کدامند؟

سیستم مدیریت محتوا که اغلب به‌اختصار CMS نامیده می‌شود، نرم‌افزاری است که به کاربران کمک می‌کند بدون نیاز به دانش فنی تخصصی، محتوا را در یک وب‌سایت ایجاد، مدیریت و اصلاح کنند. به زبان ساده‌تر، سیستم مدیریت محتوا ابزاری است که به شما کمک می‌کند بدون نیاز به نوشتن همه کدها از ابتدا و بدون اینکه بدانید که چگونه کدنویسی کنید، یک وب‌سایت بسازید.

به‌جای اینکه سیستم خود را برای ایجاد صفحات وب، ذخیره تصاویر و سایر عملکردها بسازید، سیستم مدیریت محتوا تمام زیرساخت‌های اساسی را برای شما مدیریت می‌کند تا بتوانید روی قسمت‌های در معرض دید وب‌سایت خود تمرکز کنید. همچنین فراتر از وب‌سایت‌ها، می‌توانید سیستم های مدیریت محتوا را برای عملکردهای دیگر مانند مدیریت اسناد به‌کار بگیرید.

منظور از سیستم مدیریت محتوا چیست؟

اصطلاح سیستم مدیریت محتوا به سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که برای سازماندهی محتوای دیجیتال و به‌منظور مدیریت، سازماندهی و کنترل این محتواها استفاده می‌شود. به‌طور دقیق‌تر، سیستم های مدیریت محتوا کاربردهای مفیدی برای وب‌سایت‌ها دارند، به‌ویژه برای وب‌سایت‌هایی که برای افزودن، ویرایش و مدیریت محتوای یک وب‌سایت نیاز به رابط کاربری دارند. در ضمن اگر برایتان سوال است که CMS مخفف چیست باید بگوییم که این عبارت مخفف Content Management System است.

5 نوع سیستم مدیریت محتوا

آیا می‌دانستید که سیستم های مدیریت محتوا فقط برای ایجاد وب‌سایت استفاده نمی‌شوند؟ پنج نوع مختلف CMS وجود دارد که عبارتند از:

• سیستم مدیریت محتوای کامپوننت (CCMS)
• سیستم مدیریت اسناد (DMS)
• سیستم مدیریت محتوای سازمانی (ECM)
• سیستم مدیریت دارایی دیجیتال (DAM)
• سیستم مدیریت محتوای وب (WCMS)

تمرکز بقیه این مقاله منحصراً بر روی سیستم‌های مدیریت محتوای وب (WCMS) خواهد بود که این دسته از CMSها هستند که وردپرس را می‌سازند.

چرا به سیستم مدیریت محتوا نیاز داریم؟

در‌حالی‌که مطمئناً راه‌های دیگری برای ساخت و نگهداری یک وب‌سایت خارج از قلمرو یک سیستم مدیریت محتوا (به‌عنوان‌مثال با استفاده از HTML) وجود دارد، یک CMS تا حد زیادی ساده‌ترین راه برای ساخت و مدیریت یک وب‌سایت است. یک سیستم مدیریت محتوا به شما امکان می‌دهد محتوای دیجیتالی خود را ایجاد، ذخیره و منتشر کنید.

یک سیستم مدیریت محتواCMS  همچنین به چندین فرد اجازه می‌دهد تا با استفاده از امکان‌هایی مثل اشتراک‌گذاری، همکاری و ویرایشْ روی یک پروژه کار کنند. در‌حالی‌که ممکن است یک سیستم مدیریت محتوا بسیار فنی به نظر برسد، اما استفاده از یک سیستم مدیریت محتوا برای ایجاد و راه‌اندازی یک وب‌سایت، بسیار ساده‌تر از چیزی است که در نگاه اول به‌نظر می‌رسد. خلاصه برای استفاده از یک سیستم مدیریت‌محتوا CMS، به‌ندرت، نیاز به دانش کدنویسی یا تجربه ساخت وب‌سایت دارید.

این ویژگی‌ها زیبایی یک CMS را می‌رساند: سیستم های مدیریت محتوا به کاربران اجازه می‌دهند تا وب‌سایت‌های خود را بدون هیچ کد، دسترسی به سرور یا ویرایش فایلی مدیریت کنند. سیستم‌ مدیریت محتوا اداره یک وب‌سایت را بسیار شبیه به ویرایش یک سند در یک برنامه پردازش‌گر کلمات می‌کند.

سیستم مدیریت محتوا چگونه کار می‌کند؟

بیایید ساخت یک وب‌سایت را مانند ساختن یک خانه در نظر بگیریم. سیستم مدیریت محتوایی که استفاده می‌کنید شبیه به «امکانات ضروری ساختمان» خانه شما هستند: سقف، دیوارها، لوله‌کشی و درها. سیستم مدیریت محتوا cms، عنصر ضروری ساختمان شماست که با استفاده از آن می‌توانید اطمینان حاصل کنید که یک پایه اساسی برای بقیه پروژه ساخته‌اید. سیستم های مدیریت محتوا،  به شما این امکان را می‌دهند که پروژه خود را با تجهیز و تزئین فضای داخلی به‌دلخواه خودتان شروع کنید. زمانی که پروژه جدید وب‌سایت خود را با محتوا پر می‌کنید، ظاهر آن را تغییر می‌دهید یا بهترین تجربه کاربری ممکن را به آن می‌دهید، درواقع در حال ساخت سایت دلخواهتان هستید.

سیستم‌های مختلف مدیریت محتوا چه ویژگی‌های مشترکی دارند؟

در‌حالی‌که هیچ دو سیستم مدیریت محتوایی دقیقاً شبیه هم نیستند، قطعاً برخی از ویژگی‌ها در آن‌ها مشترک است. چند نمونه از مهم‌ترین ویژگی‌های یک سیستم مدیریت محتوا عبارتند از:

• انعطاف‌پذیری کلی: CMS اصول اولیه ساخت یک وب‌سایت را ارائه می‌دهد. سپس توسعه‌دهنده سایت این امکان را دارد که با گنجاندن عملکردهای منحصربه‌فردی که یک وب‌سایت منحصربه‌فرد و پویا را ایجاد می‌کند، بر پایه‌های اصلی کار، بنای مدنظر شما را بسازد.
• کنترل‌های مجوز: کنترل‌های مجوز همان Permission Controls است. هدف اصلی کنترل‌های مجوز در یک CMS، تامین امنیت است. کنترل‌ها به شما این امکان را می‌دهند که نقش‌های کاربری خاصی را به هر یک از اعضای یک تیم اختصاص دهید. همه افراد تیم، می‌توانند برای انجام نقش تعیین‌شده به‌اندازه‌ای که نیاز دارند، به امکانات‌ و محتوا دسترسی داشته باشند. این «اندازه» بر اساس کنترل‌های مجوز تعیین می‌شود.
• پشتیبانی از چند زبان: محتواهای اینترنتی تقریباً به هر زبانی در دسترس هستند. سایت شما نیز نیازی به محدود‌شدن به یک زبان نوشتاری ندارد. اکثر پلتفرم‌های برتر مدیریت محتوا توانایی ترجمه را ارائه می‌دهند و می‌توانند سایت شما را به زبان‌های مختلف ترجمه کنند.
• مقیاس‌پذیری: اکثر وب‌سایت‌ها تمام تلاششان این است که با گذشت زمان رشد کنند. این رشد شامل میزان محتوای ارائه‌شده در یک سایت و همچنین تعداد کاربرانی می‌شود که از سایت و محتوای آن استقبال می‌کنند. به‌همین‌دلیل، سیستم های مدیریت محتوا به‌نحوی مقیاس‌پذیر ساخته شده‌اند تا بتوانند چشم‌انداز رشد شما را تعیین کنند.
• ارائه API: API مخفف Application Programming Interface است. یک API باز به شما امکان می‌دهد تا با استفاده از چندین ابزار، به وب‌سایت خود دسترسی پیدا کنید.

دیگر ویژگی‌های مشترک سیستم های مدیریت محتوا را زمانی متوجه می‌شوید که با آن‌ها کار کنید. می‌توان گفت اگر با یک سیستم مدیریت محتوا کار کنید به‌راحتی می‌توانید با دیگر سیستم‌ها هم کنار بیایید.

سایر فناوری‌های وب‌سایت‌سازی

البته، سیستم مدیریت محتوا تنها ابزاری نیست که یک توسعه‌دهنده می‌تواند برای ایجاد یک وب‌سایت از آن استفاده کند. حتی با وجود تمام فناوری‌های موجود در سال 2022، توسعه‌دهندگان ماهر همچنان می‌توانند یک وب‌سایت با عملکرد بالا را از ابتدا با استفاده از HTML خام کدنویسی کنند. همچنین برخی هم ممکن است تقریباً تمام جنبه‌های فنی ساخت یک وب‌سایت را حذف کنند و از یک سایت‌ساز برای اجرای کارهای مدنظرشان استفاده کنند

به‌هر‌حال قبل از اینکه به ساخت وب‌سایت خود اقدام کنید، بهتر است پاسخ این سؤالات را بگویید: «چرا باید از سیستم مدیریت محتوا برای وب‌سایت خود استفاده کنید؟». یکی از بزرگ‌ترین دلایل اینکه چرا باید از سیستم مدیریت محتوا استفاده کنید این است که بسیاری از گزینه‌های CMS کاملاً رایگان هستند و از فناوری منبع باز استفاده می‌کنند. به‌همین‌دلیل هم هست که بیش از نیمی از وب‌سایت‌های جهان بر روی سیستم های مدیریت محتوا اجرا می‌شوند. درواقع پلتفرم‌های محبوب CMS راهی هستند که هم مبتدیان و هم سازندگان خبره وب‌سایت را در یک زمین بازی به ظاهر برابر قرار می‌دهند. همچنین با وجود یک سیستم مدیریت محتوا می‌توانید کل تجربه مدیریت سایت خود را شخصی‌سازی کنید.

با‌این‌حال، مانند بسیاری از فناوری‌های دیگر، همیشه یک منحنی یادگیری وجود دارد. نه‌تنها باید تمام پیچیدگی‌های CMS انتخابی خود را بیاموزید، بلکه باید اعضای تیم را در مورد نحوه عملکرد همه‌چیز آموزش دهید. این بدان معنی است که شما می‌خواهید سیستم مدیریت محتوایتان تا حد امکان برای استفاده آسان و بصری باشد.

استفاده از CMS به شما کنترل تقریباً کاملی بر هر جنبه از وب‌سایت شما می‌دهد. همچنین مهم است که بررسی کنید که سیستم مدیریت محتوایی که استفاده می‌کنید از عملکردهای سایت مورد نیاز شما پشتیبانی می‌کند. همچنین باید بدانید که هر سیستم مدیریت محتوایی، امکانات مختلفی برای شخصی‌سازی سایت دارد.

تصمیم شما برای استفاده از سیستم مدیریت محتوا برای وب‌سایت بیشتر به نیازهای شما بستگی دارد. همچنین باید نوع سایتی را که می‌خواهید ایجاد کنید، در نظر بگیرید. بزرگ‌ترین عامل تعیین‌کننده برای استفاده از CMS این است که برای ساختن یک وب‌سایت عالیْ نیازی به داشتن مدرک لیسانس در کدنویسی ندارید.

پنج دلیل برای استفاده از CMS

حالا که فهمیدیم cms چیست و چه می‌کند، می‌توانیم این سوال را بپرسیم که اصولا دلایل استفاده از CMS چیست؟ CMS وب را قابل استفاده‌تر می‌کند. موانع ورود را کاهش می‌دهد و راه اندازی یک سایت، به‌روز‌نگه‌داشتن آن و بهره‌گیری بیشتر از آن را بسیار آسان‌تر می‌کند. در اینجا 5 دلیل آورده‌ایم که شما و سازمانتان را قانع می‌کند که از سیستم مدیریت محتوا برای مدیریت وب‌سایت خود استفاده کنید:

یک. رایگان یا ارزان‌بودن سیستم مدیریت محتوا

استفاده از CMS برای وب‌سایت به این معنی است که می‌توانید بدون صرف پول اضافی از نرم‌افزار ارزان یا رایگان استفاده و در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید.

دو. سهولت استفاده

اگر به کارهای کامپیوتری و نرم‌افزاری تسلط دارید، استفاده از اکثر نرم‌افزارهای CMS برای شما آسان خواهد بود. درواقع اگر شما می‌توانید یک ایمیل ارسال، از Microsoft Word استفاده یا یک اکانت فیس‌بوک راه‌اندازی کنید پس می‌توانید از CMS استفاده کنید.

سه. صرفه‌جویی در زمان

با وجود یک سیستم مدیریت محتوا، دیگر نیازی به انتظارکشیدن‌های پیاپی برای ایجاد تغییرات در سایت و پرداخت هزینه به یک برنامه‌نویس برای رفع یک خطای کوچک نیست. استفاده از CMS در وقت و هزینه شما صرفه‌جویی می‌کند.

چهار. امکان استفاده همزمان توسط چندین کاربر

اکثر نرم‌افزارهای CMS آنلاین هستند و چندین کاربر می‌توانند به‌راحتی و همزمان از آن استفاده کنند. همچنین شما می‌توانید از هر جایی به آن دسترسی داشته باشید. همچنین سایت مهم شما روی یک سرور امن با چندین افزونه پشتیبان‌گیری شده است، نه لپ‌تاپ یک شخص خاص. همین مورد امنیت اطلاعات شما را هم تضمین می‌کند.

پنج. بهینه‌سازی سئو

اکثر سیستم های مدیریت محتوا، بهینه‌سازی نتایج موتورهای جستجو را آسان‌تر می‌کنند. این بدان معناست که سایت شما با استفاده از بهینه‌سازی‌شدن با سئو، احتمال بیشتری دارد که در صفحه اول نتایج گوگل قرار گیرد.

انواع CMS چیست؟

همان‌طور که شروع به یادگیری استفاده از سیستم های مدیریت محتوا می‌کنید، به زودی خواهید فهمید که گزینه‌های زیادی در بازار وجود دارد. در‌حالی‌که قصد نداریم در این مقاله به همه آنها بپردازیم، چهار مورد از محبوب‌ترین سیستم های مدیریت محتوا را بررسی می‌کنیم.

یک. وردپرس؛ محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوای جهان

وردپرس در‌حال‌حاضر محبوب‌ترین CMS در جهان است. در‌واقع، آمار استفاده و سهم بازار وردپرس نشان می‌دهد که وردپرس اکنون بیش از 42.9٪ از تمام وب‌سایت‌های موجود در اینترنت را در اختیار دارد. این عدد یعنی بیش از 64٪ از کل وب‌سایت‌ها! اما مگر وردپرس چیست و چه می‌کند که این همه محبوب است؟

وقتی یک فرد معمولی به این سوال فکر می‌کند که وردپرس چیست، اغلب این اشتباه را مرتکب می‌شود که فکر می‌کند این سیستم مدیریت محتوا، یک پلت‌فرم ساده وبلاگ‌نویسی شخصی است، نه یک CMS کامل که می‌تواند حتی سایت‌های تجارت الکترونیک در سطح سازمانی را اداره کند. هرچند پلت‌فرم وردپرس قطعاً شهرت اولیه خود را به‌عنوان یک ابزار وبلاگ‌ویسی به دست آورد، مدت‌هاست که به یک سیستم مدیریت محتوای قدرتمند تبدیل شده است. وردپرس سیستم مدیریت محتوایی است که به‌معنای واقعی کلمه میلیون‌ها وب‌سایت را اجرا و راه‌اندازی می‌کند. درباره طراحی سایت با وردپرس در بلاگ ما بیشتر بخوانید.

اما چگونه و چرا وردپرس به ابزار محبوبی برای ایجاد وب‌سایت تبدیل شد؟ یکی از دلایل کلیدی این است که پلتفرم وردپرس از ابتدا به‌عنوان پروژه‌ای تحت مدیریت جامعه افراد و به‌نحوی منبع‌باز باقی مانده است. کاربرپسند‌بودن، باز و رایگان‌بودن و امکان توسعه‌یافتگی از عوامل توسعه وردپرس است. کار با وردپرس اساساً به تجربه قبلی توسعه وب نیاز ندارد. تقریباً هر کسی با صفحه کلید، ماوس، مانیتور و اتصال به اینترنت آشنا باشد می‌تواند آن را نصب، شروع به ساختن سایت و در عرض چند دقیقه شروع به اضافه‌کردن ویژگی‌ها و محتوا کند. تعداد زیاد قالب‌های وردپرس و افزونه‌ها نیز باعث می‌شود وردپرس از دیگرCMS ها متمایز شود.

با این حال، این پلتفرم محبوب دارای نکات منفی هم هست. به‌عنوان‌مثال، اگرچه هسته اصلی این سیستم مدیریت محتوا از امنیت بالایی برخوردار است، اما به‌دلیل محبوبیت آن، هدف حملات مکرر هکرها و ربات‌هاست. تم‌ها و افزونه‌هایی که کدگذاری ضعیفی دارند نیز آسیب‌پذیری‌های امنیتی بیشتری را برای سایت شما به‌همراه خواهند داشت. به‌همین‌دلیل مهم است که همیشه باید یک افزونه امنیتی وردپرس مانند iThemes Security را به‌همراه یک افزونه پشتیبان وردپرس مانند BackupBuddy نصب کنید تا از وب‌سایت شما در برابر حمله محافظت شده باشد.

با در‌نظر‌گرفتن همه‌چیز، وردپرس یک انتخاب عاقلانه هم برای تازه‌واردان و هم برای متخصصان است. وردپرس همچنان یک راه‌حل سیستم مدیریت محتوای ساده (اما قدرتمند!) است که قدرت و کنترل زیادی را بر روی وب‌سایت به شما ارائه می‌دهد. به یاد داشته باشید، وردپرس برای دانلود کاملاً رایگان است و سعی نمی‌کند هیچ گزینه پرمیومی را به شما بفروشد.

دو. «جوملا!»؛ یک CMS با فضای باز

نام این CMS از یک کلمه سواحیلی به‌معنای «همه با هم» گرفته شده است، که به جامعه توسعه‌دهندگان منبع‌باز پلتفرم اشاره دارد. این پلتفرم بیشتر روی توسعه‌دهندگان ماهر متمرکز است، در‌حالی‌که همچنان از رابط کاربری کاربرپسند استفاده می‌کند.

این پلتفرم جامعه بزرگی از کاربران را پرورش داده است که تم‌ها و برنامه‌های افزودنی‌ای ایجاد می‌کنند که برای تقویت عملکرد جوملا کار می‌کنند! جوملا درواقع همان گزینه‌ای برای توسعه‌دهندگان وب‌سایت است که نمی‌توانند سطح کنترل مورد‌نظر خود را در محیط وردپرس پیدا کنند. انعطاف‌پذیری فوق‌العاده این پلتفرم همچنین آن را به انتخاب خوبی برای سایت‌های بسیار پیچیده تبدیل می‌کند، مانند:

• سایت‌های رسانه‌های اجتماعی مستقل
• جوامع آنلاین
• سایت‌های عضویت

مشابه افزونه‌های وردپرس، جوملا از تم‌ها و برنامه‌های افزودنی (به‌جای افزونه‌ها) برای سفارشی‌سازی سایت استفاده می‌کند. علاوه‌بر‌این، هرچه عمیق‌تر در وردپرس غوطه‌ور شوید، بیشتر خواهید دید که سفارشی‌سازی آن تقریباً به قدرتمندی جوملا است و به تجربه کمتری نیاز دارد. منحنی یادگیری در جوملا قطعاً تندتر از وردپرس است. این امر به‌ویژه برای کاربرانی که از CMS دیگری برای پروژه‌های گذشته استفاده کرده‌اند صادق است. با این حال، برخی از توسعه‌دهندگان استدلال می‌کنند که جوملا نسبت به وردپرس به آنها انعطاف و آزادی بیشتری می‌دهد. این پلتفرم رایگان است و اکثر هاست‌ها گزینه‌های نصب با یک کلیک برای جوملا را نیز دارند!

سه. دروپال؛ یک سیستم مدیریت محتوای تقریبا پیچیده

دروپال نسبت به جوملا و مخصوصا وردپرس، یک جهش در پیچیدگی است. دروپال اولین بار در سال 2001 منتشر شد و از نظر نیازهای فنی، پیشرفته‌ترین سیستم مدیریت محتوا در لیست ماست. دروپال یک راه‌حل ایده‌آل برای توسعه‌دهندگان ماهری است که خواهان کنترل کامل بر روی سایت‌هایی هستند که می‌سازند.

همان‌طور که احتمالاً حدس زده‌اید، دروپال برای سایت‌های جاه‌طلبانه و بسیار پیشرفته مناسب هستند. دروپال همه‌کاره است و به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که تقریباً هر نوع وب‌سایتی را که می‌خواهند ایجاد کنند، تقریباً با هیچ محدودیتی. برخی از توسعه‌دهندگان استدلال می‌کنند که دروپال قدرتمندترین سیستم مدیریت محتوای موجود است. استفاده از دروپال تقریباً زمان بارگذاری سریع سایت و امنیت قوی را تضمین می‌کند. دروپال بهترین انتخاب برای موارد زیر است:

• شرکت‌هایی با تیم‌های توسعه ماهر
• توسعه‌دهندگانی که خواستار قابلیت اطمینان و سرعت بالا هستند
• شرکت‌هایی که بودجه توسعه قابل‌توجهی دارند، از جمله آژانس‌ها، توسعه‌دهندگان و بازاریابان

همچنین بسیاری از دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی از Drupal به‌عنوانCMS  خود استفاده می‌کنند. در ضمن دروپال توسعه‌پذیری با تم‌ها و ماژول‌ها را هم ارائه می‌دهد. همانند پلتفرم‌های قبلی CMS، دروپال هم یک فناوری رایگان و منبع باز است.

چهار. مجنتو؛ دوست تجارت الکترونیک

در‌حالی‌که Magento یک CMS کاملاً کاربردی است، تمرکز آن بر تجارت الکترونیک است. وردپرس قابلیت‌های تجارت الکترونیک را با افزونه WooCommerce ارائه می‌دهد. با Magento، امکان کار همه‌جانبه در تجارت الکترونیک تمام چیزی است که به‌دست می‌آورید. تا به امروز، مجنتو یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های CMS برای ساخت ویترین فروشگاه‌های آنلاین باقی مانده است. شما می‌توانید باMagento ، فروشگاه آنلاین را راه‌اندازی، مدیریت پیشنهادات محصول را اجرا و ناوبری بصری برای کاربر را اجرا کنید.

علاوه‌بر‌این، تعداد زیادی برنامه افزودنی وجود دارد که به کاربران امکان می‌دهد فروشگاه خود را بیشتر ارتقا داده و سفارشی کنند. اگر یک سایت تجارت الکترونیک نمی‌سازید، مجنتو برای شما مناسب نیست. اما اگر مایلید این کار را بکنید، ارزش آن را دارد که مجنتو را با WooCommerce موجود در WordPress مقایسه کنید. درنهایت اما می‌توان گفت که وردپرس توانایی‌های شخصی‌سازی کلی بیشتری نسبت به مجنتو به شما ارائه می‌دهد.

بهترین سیستم مدیریت محتوا چیست؟

وقتی می‌پرسیم بهترین سیستم مدیریت محتوا چیست، درواقع می‌پرسیم که چرا وردپرس بهترین سیستم مدیریت محتوا است؟ بنا به دلایل زیر:

• سهولت استفاده
• توانایی‌های سفارشی‌سازی
• تجربه کاربری مناسب
• استفاده گسترده
• به‌روز‌رسانی‌های مکرر وردپرس
• جامعه‌ای پر رونق و درگیر
• میلیون‌ها پلاگین و تم
• مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری

حالا که درک بهتری از سیستم های مدیریت محتوا دارید، کدام یک برای پروژه شما بهترین است؟ دلایلتان را بنویسید تا با همدیگر درباره آن صحبت کنیم.