روانشناسی کار گروهی
با روانشناسی کار گروهی بیشتر آشنا شوید…
یک جمله قدیمی میان مربی تیم‌های ورزشی وجود دارد که می‌گوید: «یک تیم قهرمان، تیمی متشکل از قهرمان‌ها را شکست خواهد داد.»
کار گروهی همیشه در تمام زمینه‌ها از قبیل ورزشی، آموزشی، کسب و کار و صنعتی جزو انتخاب‌های اصلی افراد بوده است. به طوری که بسیاری باور دارند خیلی از کارهای بزرگ بدون همکاری گروهی به موفقیت نخواهند رسید.
البته توجه به این موضوع نیز مهم است که در فرهنگ اکثر جوامع، معمولا ارزش بیشتری به یک فرد با استعداد می‌دهند نسبت به یک تیم منسجم که هیچ فرد با استعداد یا ستاره متمایزی از بقیه ندارد.
اگر تا کنون دقت کرده باشید، بشر از نقطه شروع تاریخ سعی کرده است کارهای خود را به شکل گروهی انجام دهد. در عصر هجر انسان‌ها همواره برای پناه گرفتن از حیوانات وحشی، پیدا کردن غذا و شکار به شکل گروهی کار می‌کردند و این غریزه از ابتدا در انسان وجود داشته است.
علاوه بر این، بسیاری از موفقیت‌های کسب شده در زمینه‌های مختلف علمی در نتیجه کارهای گروهی بودند که به خوبی انجام شده و مورد استقبال قرار گرفته اند.
سوالی که پیش می‌آید این است؛ کار گروهی چیست و چه عواملی در آن دخیل هستند؟ در این مقاله سعی داریم این مقوله بسیار مهم، روانشناسی و تمام نکات مربوط به آن را بررسی کنیم، پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
کار گروهی چیست؟
اگر بخواهیم ساده ترین تعریف را از کار گروهی ارائه دهیم، باید بگوییم کار گروهی نوعی همکاری است که که در آن افرادی با توانایی‌های مکمل برای رسیدن به یک هدف واحد، به بهترین شکل با یکدیگر همکاری می‌کنند. این افراد همیشه سعی می‌کنند فضای مثبتی بسازند و از یکدیگر حمایت کنند تا نقاط قوت فردی خود را برای تقویت عملکرد تیم تقویت کنند.
البته این تعریف، توصیفی از یک گروه کاملا ایده آل و بدون هیچ عیب و نقص است. در صورتی که در واقعیت بسیاری از گروه‌ها تمام ویژگی‌های یک گروه ایده آل را ندارند و به همین دلیل از هم می‌پاشند.
هر جا صحبت از کار گروهی می‌شود، موضوع در اولویت قرار دادن اهداف گروه نیز به میان می‌آید. این دو مبحث آنچنان ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند که افراد تیم نمی‌توانند بدون در اولویت قرار دادن منافع تیم نسبت به علایق خود، به اهداف بزرگ دستیابی پیدا کنند.
دلیل آن هم این است که در گروه فقط یک هدف واحد وجود دارد و اگر هر یک از اعضای تیم بخواهد به فکر منافع خودش باشد، افراد هیچوقت نمی‌توانند در یک راستا برای دستیابی به آن هدف واحد عمل کنند.
دو محقق از دانشگاه کسب و کار‌هاروارد، تحقیقی در همین مورد انجام دادند. آنها آمار عمل‌های جراحی 200 جراح قلب را در 43 بیمارستان مختلف اندازه گیری کردند و تمرکز خود را روی آمار جراحی‌های موفقیت آمیز در گروه‌های جراحی تیمی و جراحی‌های انفرادی گذاشتند.
نتیجه این تحقیق در نهایت نشان داد زمانی که یک جراح، بیمارستان و گروه عمل جراحی خود را ترک می‌کند و به بیمارستان دیگر می‌رود، آمار عمل‌های موفقیت آمیز او کاهش پیدا می‌کند.
ارزش کار گروهی
برای درک ارزش کار گروهی، کافی است نگاهی به اجداد خود بیندازیم. اگر آنها نمی‌توانستند در یک گروه با یکدیگر کنار بیایند، احتمال این موضوع که جان سالم به در ببرند خیلی کم بود.
داشتن میل و رغبت به کار گروهی این اطمینان را می‌دهد که اعضای جامعه فقط در حال تمرکز روی خود نیستند، بلکه آنها به تمام افراد گروه اهمیت می‌دهند و حرکت در یک راستا به سوی هدف مشترک را در اولویت قرار داده اند.
از طرفی، کار گروهی بر خلاف نقاط قوت دیگر که می‌توانند به شکل انفرادی پرورش یابند، به طور کامل درباره ارتباط با دیگران است. تحقیقات انجام شده نشان داده اند که احتمال اتفاق افتادن و پرورش نقاط قوت متمرکز فردی مانند خلاقیت به همراه نقاط قوت وابسته به تیم مانند کار گروهی، کم است.
شما با کار کردن در تیم، تمرکز خود را از منافع و علایق کوتاه مدت خود به سوی منافع بلند مدت گروه هدایت می‌کنید و سعی خواهید کرد هر آنچه را که به پیشرفت بیشتر تیم کمک می‌کند، انجام دهید.
چه تیمی موثر است؟
تا این قسمت از مطلب فهمیدیم که گروه و کار تیمی می‌توانند شدیدا موثر واقع شوند. اما سوال اینجا است که چرا بعضی تیم‌ها تاثیرگذارتر از گروه‌های دیگر هستند؟
جالب است بدانید صرفا کار کردن با تعدادی از افراد به معنای کار گروهی نیست؛ بلکه یک کار گروهی واقعی نمایانگر همکاری، ارتباط و تلاش برای یک هدف واحد است.
بنابراین کار گروهی چیزی بیشتر از جمع کردن افراد دور هم است و تمام گروه‌ها، تیم به حساب نمی‌آیند. در حقیقت تیم‌ها نوع بسیار خاصی از گروه‌ها هستند که به شکل وابسته به یکدیگر و متمرکز روی ساختار و فعالیت‌های گروه عمل می‌کنند.
یکی از تعاریف گروه موثر که در روانشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، این تعریف است:
«یک تیم، گروهی است متشکل از 2 یا تعداد بیشتری از افراد است که به شکل وابسته به یکدیگر و معمولا از طریق حل مساله در جستجوی دستیابی به یک هدف مشترک هستند تا اهداف خود و سازمان را تامین کنند.»
اعتماد به عنوان یک عامل اصلی
برای ساختن یک تیم قدرتمند، وجود اعتماد از عناصر ضروری است. اعتماد یک حالت روانشناسی است که در شرایطی که تردید و ابهام وجود دارد، با توجه به قصد و نیت‌ها، رویکردها و رفتارهای اشخاص مقابل نسبت به خود، انتظارات مثبتی را شکل می‌دهد.
حال اگر بخواهیم به اعتماد در خصوص سازمان‌ها و کار گروهی نگاه کنیم، می‌توانیم آن را به 3 شکل یا حالت مختلف تقسیم کنیم:
- اعتماد بر اساس فرضیه‌‌ها: سنجیدن نکات مثبت و منفی اعتماد
- اعتماد بر اساس اطلاعات: اعتماد توسط تجربیات قبلی (مثبت و منفی) ما تحت تاثیر قرار گرفته است.
- اعتماد بر اساس هویت و شناخت: ما با آمادگی و رغبت بیشتری به افرادی که می‌شناسیم، اعتماد خواهیم کرد.
همچنین بهتر است بدانید یک کار گروهی یا سازمان با سطوح پایینی از اعتماد، با مشکلات زیر مواجه خواهد شد:
- اطلاعات مغایر
- قصد و نیت‌های پنهانی
- انتظارات برآورده نشده
- یک سیستم با سطح بالاتری از کنترل و هوشیاری
نقش مدیر یا راهنما در کار گروهی
یکی دیگر از مولفه‌های مورد نیاز یک کار گروهی موثر، وجود مدیر، لیدر یا راهنمای گروه است. یک نویسنده به نام تام ووجک (Tom Wujec) با انجام تحقیقی روی اعضای یک گروه، به یافته مهمی دست پیدا کرد.
او از اعضای گروه خواست «چالش قارچ» را انجام دهند؛ این چالش یک تمرین تیمی ساده است که افراد باید در آن به کمک قارچ، ماکارونی خشک، چسب و زنجیر یک برج درست کنند.
ووجک پس از اتمام کار اعضای گروه دریافت زمانی که لیدر در میان اعضای گروه حضور داشته، تیم نمره بیشتری دریافت کرده است.
از نظر روانشناسی وجود رهبران یا لیدرها در گروه به این دلیل مهم است که آنها مهارت‌های خاصی برای راهنمایی گروه دارند و فرآیند را مدیریت می‌کنند.
این افراد فرآیند را درک می‌کنند. هر تیمی که کار گروهی را مدیریت کند و توجه زیادی به آن داشته باشد، در عملکرد گروه پیشرفت چشمگیری را مشاهده خواهد کرد.
اکثر اوقات تیم‌ها شامل گروهی از افراد هستند که در یک دفتر مشترک کار می‌کنند. هر یک از افراد نقاط قوت و مهارت‌های خود را دارند و می‌توانند در زمینه مربوط به خود موفق شوند و بهترین عملکرد را داشته باشند.
در این نوع گروه‌ها، وجود یک رهبر برای اطمینان از این که از مهارت‌های تمام افراد به درستی استفاده می‌شود و آنها در حال تلاش به سوی یک هدف مشابه هستند، ضروری است.
7 عنصر اصلی روانشناسی کار گروهی
اکنون که با کار تیمی و 3 مورد از موثرترین عوامل در موفقیت آن آشنا شدیم، این پرسش پیش می‌آید که ساختن یک گروه موفق نیاز به چه عناصری دارد؟ بر اساس تحقیقات انجام شده، 7 مهارت اصلی در ساختن یک تیم موفق با عملکرد موثر نقش دارد که در ادامه آنها را ذکر خواهیم کرد.
هویت تیمی
یک گروه با یک هویت قدرتمند نشان دهنده حس متعلق بودن، میل به همکاری با یکدیگر و وجود شفافیت برای نقش هر کدام از اعضای گروه است. گروه‌هایی با هویت‌های تیمی قدرتمند همچنین به درجات بالایی از وفاداری دست پیدا می‌کنند.
انگیزه
وجود انگیزه بسیار زیاد با مواردی مانند انرژی، مسئولیت پذیری و این که آیا حس رقابت در حال کمک به تیم یا شکست دادن آن است، سازگاری دارد. داشتن یک تیم با انگیزه نیازمند دانستن و تامین علاقمندی‌ها، تعیین اهدف انعطاف پذیر، تقویت موفقیت و داشتن ثبات قدم است.
هوشیاری عاطفی
هوشیاری عاطفی یک تیم، شامل میزان توجهی است که تیم برای متوجه شدن، درک و احترام به احساسات اعضای تیم ارائه می‌دهد. هوشیاری عاطفی تیم، عامل حیاتی در انگیزه، موثر واقع شدن و توانایی تیم در همکاری به حساب می‌آید و عامل مرکزی رسیدن به موفقیت هر تیمی است.
برقراری ارتباط
می‌دانیم که برقراری ارتباط برای گروهی از افراد که با یکدیگر کار می‌کنند ضروری است. ارتباط باعث ارائه بازخورد و راهنمایی درباره این موضوع می‌شود که چگونه هر یک از اعضای تیم گوش می‌دهد، مشارکت را تشویق کرده و درباره موضوعات حساس صحبت می‌کند.
تحمل فشار
یک تیم با تحمل فشار بالا می‌داند که کیفیت مدیریت فشار کاری، محدودیت‌های زمانی و نیاز واقعی به تعادل میان کار و زندگی را چگونه مدیریت می‌کند.
راه حل مغایر
ارزیابی راه حل مغایر تیم به معنای بررسی چگونگی پردازش اختلاف نظرات توسط تیم است و این که آیا تیم قادر است تنوع را به عنوان راهی برای بهبود عملکرد خود مدیریت کند یا در این نوع تناقض‌ها به بن بست می‌خورد. راه حل مغایر برای بهره وری و خلاقیت ضروری است.
وضعیت مثبت
یک تیم با وضعیت و حالت مثبت، بر اساس تشویق، حس شوخ طبعی و انتظار موفقیت ساخته شده است. حس و حال مثبت یک عامل اصلی در انعطاف پذیری و مقاومت تیم به شمار می‌رود و قلب رویکرد «من می‌توانم» است. این عامل روی نحوه انرژی گرفتن رویکرد تیم تاثیر می‌گذارد.
بر اساس این چارچوب، نتیجه به کار گیری این مهارت‌ها سودمندی با ثبات و رفاه عاطفی و اجتماعی تیم است. آیا این چیزی نیست که همه ما می‌خواهیم؟
مزیت‌های کار گروهی
کار گروهی در زمینه‌های متفاوت، مزایای بسیار زیادی را به افراد ارائه می‌دهد. در این قسمت تعدادی از مهمترین و قابل توجه ترین این نکات مثبت را بررسی خواهیم کرد:
- کار تیمی باعث افزایش انرژی جسمی و روحی می‌شود.
- کار تیمی محدودیت‌ها و موانعی را که ممکن است افراد را از انجام صحیح کاری منع کنند، از سر راه بر می‌دارد.
- کار تیمی با سلسله مراتب کمتر باعث بهبود ساختارهای تیم می‌شود.
- کار تیمی، همکاری میان رشته ای را تشویق می‌کند.
- کار تیمی انعطاف پذیری و میزان واکنش افراد را افزایش می‌دهد، به ویژه توانایی واکنش به تغییر.
- کار تیمی باعث رضایت مشتریانی می‌شود که علاقمند به همکاری با تیم‌ها هستند (بعضی مواقع ممکن است مشتری عضوی از تیم باشد).
- کار تیمی احساس موفقیت، برابری و اتحاد را که برای دستیابی به یک محیط کاری با انگیزه مورد نیاز است، تقویت می‌کند.
- کار تیمی در صورتی که به درستی مدیریت شود، شیوه بهتری برای کار کردن است.
کار تیمی صدها مزیت و نکته مثبت دیگر دارد که بسیاری از آنها، تنها با تجربه کار تیمی و دستیابی به توانایی ماندن در تیم و کنار آمدن به نظرات و عقده‌های مختلف حاصل خواهند شد.
طبق یکی از گفته‌های هنری فورد: «گرد هم آمدن یک شروع است، کنار هم ماندن یک پیشرفت است و همکاری با یکدیگر یک موفقیت به حساب می‌آید.»
ارسال نظر