حواله پایا چیست؟ همه‌چیز درباره سیستم انتقال وجه پایا

سارا رنجبران در مفاهیم بانکی ۱۴۰۲/۱۲/۰۸

با پیشرفت دنیای دیجیتال و افزایش تقاضای جابه‌جایی پول، بانک‌ها هم به دنبال راهکارهایی برای افزایش سرعت و امنیت انتقال وجه گشتند و روش‌های مختلفی را ایجاد کردند. سامانه‌ی پایا (حواله پایا) یکی از متداول‌ترین روش‌ها است که محدودیت انتقال وجه به روش‌های کارت‌به‌کارت را از بین می‌برد.

اگر به دنبال روشی هستید که تعداد بالای انتقال وجه با مبالغ متوسط را انجام دهد و کارمزد پایینی هم داشته باشد، احتمالاً حواله بین بانکی پایا بهترین گزینه برای شما است. البته انتقال وجه پایا برای تحت شرایط خاصی انجام می‌شود و سقف مبلغ، کارمزد و ساعات مشخصی (به نام سیکل پایا) دارد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مطلب کاملی در مورد پایا در بلاگ درگاه پرداخت پی‌پینگ بنویسیم.

سامانه پایا چیست؟

سامانه پایا اصلی‌ترین زیرساخت مبادلات انبوه بین‌بانکی است که قابلیت انتقال وجه تا سقف 100 میلیون تومان را از طریق شماره شبا فراهم می‌کند. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده است که در وقت مشتریان صرفه‌جویی کرده و هزینه انتقال وجه بین بانکی را کاهش دهد.

نام سامانه پایا از عبارت Automated Clearing Housing (ACH) گرفته شده است که به معنای اتاق پایاپای الکترونیک است. این سامانه اولین‌بار در دهه 1970 در آمریکا ایجاد شد، چون سیستم بانکداری آمریکا نمی‌توانست حجم بالای تراکنش‌های مردم را پردازش کرده و آن‌ها را به‌موقع انجام دهد. بر خلاف روش‌های معمول انتقال وجه، سامانه ACH می‌تواند پرداخت‌های متعدد و انبوه را به صورت اتوماتیک و کاملاً الکترونیکی دریافت و پردازش کرده و آن‌ها را از طریق یک شبکه خاص منتقل کند. این سامانه سپس مورد استقبال جهانی قرار گرفت و در ایران هم توسط بانک مرکزی ایجاد شد.

مزیت‌های سامانه پایا

کاربرد اصلی سامانه واریز پایا، اتوماسیون پرداخت‌های خُرد بین‌بانکی در مقیاس انبوه است. این‌ها اصلی‌ترین مزایای حواله پایا هستند:

• انتقال وجه به صورت تکی یا گروهی
• قابلیت تنظیم پرداخت اتوماتیک در تاریخ مشخص (بدون نیاز به مراجعه به بانک)
• کاهش هزینه‌های خدمات بانکی برای سازمان‌ها و شرکت‌ها (به دلیل کارمزد پایین)
• کاهش استفاده از چک و افزایش امنیت مبادلات
• امکان صدور حواله بین‌بانکی برای واریز اتوماتیک در آینده (بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک در تاریخ سررسید)

حواله پایا چیست؟

تمامی مبادلاتی در سامانه پایا (ACH) به صورت حواله پایا در سیستم ثبت شده و منتقل می‌شوند. در واقع بانک‌ها هستند که این حواله‌ها را در سیستم ثبت می‌کنند تا پردازش شده و برای بانک مقصد ارسال شوند.

یکی از ویژگی‌های مهم حواله پایا، امکان انتقال وجه در آینده است. یعنی شما حواله‌ی پایا را به تاریخ آینده صادر می‌کنید؛ سامانه آن را پردازش می‌کند و نگه می‌دارد تا در تاریخ موثر یا تاریخ سررسید، پول را به صورت اتوماتیک از حساب برداشت کرده و به حساب شخص دیگری واریز کند تا دیگر نیازی نباشد که در روز انتقال وجه، به صورت حضوری به بانک مراجعه کنید.

با کمک واریز پایا می‌توانید برای افراد زیادی پول واریز کنید. سقف انتقال وجه پایا در ابتدا 15 میلیون تومان بود و سپس در دی ماه سال 1400، به مبلغ 100 میلیون تومان افزایش پیدا کرد. به‌علاوه فرقی ندارد که حساب مبدأ و مقصد در یک بانک باشند یا در دو بانکِ متفاوت، در هر صورت حواله پایا بدون هیچ مشکلی منتقل خواهد شد.

زمان واریز حواله پایا | سیکل پایا

انتقال وجه از طریق پایا، طی سیکل‌‌های پایا انجام می‌شود و آنی (در لحظه) نیست. زمان واریز وجه حواله پایا به زمان ایجاد درخواست بستگی دارد و فقط 4 بار در روز (روزهای کاری) و به این صورت انجام می‌شود:

همه‌ی درخواست‌های ثبت‌شده در این ساعت‌ها توسط سامانه پردازش می‌شوند. مثلاً اگر حواله‌ی پایا را در ساعت 11 صبح ثبت کنید، این حواله در سیکل پایای 13:45 در سامانه پردازش شده و سپس به حساب مقصد واریز می‌شود.

توجه: فقط حواله‌هایی در سیکل پردازش می‌شوند که 45 قبل از شروع سیکل ثبت شده باشند. مثلاً اگر می‌خواهید حواله‌ی پایای شما در ساعت 10:45 پردازش شود، باید قبل از ساعت 10 آن را ثبت کرده باشید. حواله‌هایی که در ساعت 10 الی 10:45 ثبت شوند، در سیکل 13:45 پردازش می‌شوند.

اگر حواله پایا را تا قبل از پایان ساعت کاری بانک صادر کنید، همان روز به حساب مقصد واریز می‌شود. حواله‌های پایای صادر شده بعد از ساعت کاری هم، در اول وقتِ روز کاریِ بعدی پردازش شده و به حساب مقصد واریز می‌شوند.

حواله‌های ثبت شده در روزهای تعطیل و جمعه‌ها هم فقط یک بار در روز و در ساعت 13:45 پردازش می‌شوند. البته مبالغ پردازش شده در تعطیلات به حساب مقصد واریز نمی‌شوند. این مبالغ در روزِ بعد از تعطیلات در اولین سیکل (ساعت 3:45) به حساب واریز می‌شوند.

توجه: ساعات انتقال وجه پایا همیشه ثابت نیست و بر اساس بخشنامه‌های بانک مرکزی تغییر می‌کنند. مثلاً با تغییر ساعات کاری بانک‌ها در تابستان، سیکل‌های پایا هم تغییر می‌کنند.

کارمزد حواله پایا چقدر است؟

تا قبل از دی ماه 1399، انتقال وجه در سامانه پایا رایگان بود؛ ولی بعد از ابلاغیه‌ی بانک مرکزی، کارمزدی برای واریز پایای تکی و گروهی در نظر گرفته شد.

1. کارمزد حواله پایای تکی

اگر فقط یک حواله پایا ثبت کنید، میزان 0.01٪ از تراکنش (تا سقف 2500 تومان) به‌عنوان کارمزد پایا از حساب شما کسر می‌شود.

مثلاً اگر مبلغ 10 میلیون تومان را پایا کنید، مبلغ هزار تومان (یک‌صدم درصد از مبلغ اصلی) به‌عنوان کارمزد از حساب شما کسر می‌شود.

اگر مبلغ 50 میلیون تومان را پایا کنید، یک صدم درصد از مبلغ تراکنش برابر 5000 تومان خواهد بود؛ ولی چون این مبلغ از سقف کارمزد بیشتر است، شما مبلغ 2500 تومان که سقفِ کارمزد هست را پرداخت خواهید کرد.

2. کارمزد حواله پایای گروهی

در پرداخت‌های گروهی مبلغ 100 تومان به‌ازای هر تراکنش، به‌عنوان کارمزد از حساب مبدأ کسر می‌شود. مثلاً اگر 10 حواله بین بانکی پایا ثبت کنید – صرف‌نظر از مبلغ هر حواله – مبلغ هزار تومان از حساب شما کسر می‌شوند.

انواع حواله پایا

برای هر نوع انتقال وجهی می‌توانید از حواله پایا استفاده کنید. مثلاً می‌توانید مبلغِ خرید موبایل را برای فروشنده پایا کنید. ولی در کل، سامانه پایا ایجاد شده است تا دو خدمت را در سیستم بانکی کشور ممکن کند که قبلاً وجود نداشت:

1. واریز مستقیم پایا (وم)

در این روش به بانک اجازه می‌دهید که مبالغ معینی را در زمان‌های معینی از حساب شما برداشت کرده و به حساب‌های دیگری که مشخص کرده‌اید، واریز کند. فرایند واریز مستقیم با درخواست حواله پایا را می‌توانید به صورت تکی یا گروهی تعریف کنید. این سیستم برای پرداخت قبوض، پرداخت قسط، واریز حقوق کارمندان، پرداخت حق بیمه و غیره مناسب است.

2. برداشت مستقیم (بم)

در این روش به بانک اجازه می‌دهید که مبالغ معینی را در زمان‌های معینی از حساب شخص/سازمان‌های دیگر برداشت کرده و به حساب شما واریز کند. فرایند برداشت مستقیم پایا با توافقِ دو طرفه‌ی پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده انجام می‌شود. این توافق‌نامه باید به صورت مکتوب به یکی از شعبه‌های بانک ارائه شود. در این قرارداد، بدهکار اجازه واریز مستقیم و بستانکار اجازه برداشت مستقیم را به بانک می‌دهد.

بیشتر بخوانید: چگونه از مشتری پول بگیریم؟ ۱۲ روش دریافت پول و جلوگیری از تاخیر در پرداخت مشتری

آموزش حواله پایا

1. انتقال وجه پایا به روش حضوری

برای ثبت درخواست حواله پایا به بانک مراجعه کنید و فرم انتقال وجه در سامانه پایا را پر کنید. با ارائه کارت ملی، انتقال وجه ثبت شده و در سیکل‌های پایا انجام می‌شود.

2. انتقال وجه پایا به روش اینترنتی

از اینترنت بانک، موبایل بانک یا اپلیکیشن بانکی برای واریز پایا استفاده کنید. توجه داشته باشید که باید از قبل در این سامانه‌ها ثبت‌نام کنید و برای انتقال وجه به نام کاربری و رمز عبور نیاز دارید.

تفاوت حواله پایا و ساتنا چیست؟

گفتیم که حواله بین بانکی پایا برای انتقال وجه بانکیِ مبالغ کمتر از 100 میلیون تومان استفاده می‌شود. این مبالغ در سیکل پایا پردازش شده و به حساب مقصد واریز می‌شوند. حالا بریم سراغ حواله ساتنا… سامانه ساتنا (سامانه تسویه ناخالص آنی) برای انتقال وجه آنی و در مبالغ بالا (بالاتر از 50 میلیون) ایجاد شده است.

تفاوت سامانه پل و سامانه پایا چیست؟

در خصوص سامانه پایا که مفصل صحبت کردیم. بیایید اول سامانه پل را به صورت مختصر معرفی کنیم و بعد تفاوتش با سامانه پایا را بخوانیم.

سامانه پل، سامانه‌ای است که برای انتقال وجه آنی از طریق شماره شبا/حساب ایجاد شده است و فقط برای پرداخت‌هایی است که زیر 15 میلیون تومان باشند.

پیگیری حواله پایا چگونه است؟

انتقال وجه به روش پایا امنیت بالایی دارد و معمولاً اختلالی در روند تراکنش پیش نمی‌آید. اما اگر نیاز داشتید که حواله پایا را استعلام بگیرید، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید.

توجه: حواله پایا پس از واریز، قابل‌برگشت نیست. یعنی اگر شماره شبا یا مبلغ را اشتباه وارد کنید و مبلغ به حساب شخص واریز شود، نمی‌توانید آن را مرجوع کنید.

1. پیگیری حضوری

به شعبه‌ای که حساب مبدأ در آن افتتاح شده است مراجعه کنید و رسید واریز (شماره پیگیری حواله، بانک مبدأ و مقصد و مبلغ دقیق حواله) را ارائه کنید تا فرایند را برایتان پیگیری کنند.

2. پشتیبانی تلفنی

با شماره پشتیبانی بانک مبدأ تماس بگیرید و شماره پیگیری و جزئیات تراکنش را بگویید تا وضعیت انتقال وجه را پیگیری کنند.

این‌ هم شماره تماس پشتیبانی بانک‌های ایران:

نام بانک	شماره تماس
سامان	6422
ملی	64140 (داخلی 4)
تجارت	1554 88852200
ملت	9099075307
سپه	1557
صادرات	۸۸۸۳۳۷۰۷
کشاورزی	81301 – 88287070
مسکن	64571
صنعت و معدن	8498
توسعه صادرات ایران	02188709022 – 021۸۱۹۲۱۲۷۷
رفاه	8525
پست بانک	84284
کارآفرین	23350
پارسیان	84844
پاسارگاد	82890
آینده	27663000
دی	28931287
شهر	83364000
اقتصاد نوین	82330000

بیشتر بخوانید: چگونه از شماره پیگیری تراکنش استفاده کنیم؟

3. پشتیبانی آنلاین

وارد حساب کاربری‌تان در وب‌سایت بانک مبدأ شوید و در بخش «خدمات الکترونیک» به دنبال گزینه‌های مرتبط با پیگیری تراکنش و یا حواله پایا بگردید. اگر وب‌سایت بانک چنین گزینه‌هایی داشته باشد، می‌توانید با وارد کردن اطلاعات، انتقال وجه را پیگیری کنید.

کلام پایانی

حواله بین بانکی پایا یکی از بهترین و کم‌کارمزدترین روش‌های انتقال وجه است. با استفاده از حواله پایا می‌توانید مبالغ کمتر از 100 میلیون تومان را به شماره‌ی شبای مقصد ارسال کنید. فقط باید توجه داشته باشید که این مبالغ به صورت آنی به حساب مقصد واریز نمی‌شوند و تاخیر دارند.

سامانه پایا امکان واریز/برداشت اتوماتیک از حساب را هم ممکن می‌کند. کافی است به بانک مجوز بدهید که در تاریخ‌های مشخصی، مبالغ مد نظر شما را از حسابتان برداشت کرده و به حساب دیگری واریز کند تا از شر پرداخت‌های تکرارشونده و فرایندهای تکراری راحت شوید.

سوالات متداول