بیت کوین چیست و چه کاربردی دارد؟ راهنمای آشنایی با بیت کوین

تیم محتوایی پی‌پینگ در ارز دیجیتال ۱۴۰۲/۰۸/۰۲

مباحث مرتبط با ارزهای دیجیتال، هر روز داغ‌تر از قبل می‌شوند؛ اما اهمیت و هدف کلی این سیستم‌ها هنوز برای همه شفاف نیست. بهترین راه برای درک بهتر این فضا، این است که مفاهیم ابتدایی حوزه کریپتوکارنسی را بشناسیم (همان کاری که در دو مقاله‌ی قبلی انجام دادیم). بعدش می‌توانیم به سراغ قدیمی‌ترین رمزارز برویم و تاریخچه و روند رشد آن را بررسی کنیم. اما چرا این قدم مناسبی است؟

چون بیت‌کوین بود که افراد را برای اولین بار با فضای کریپتوکارنسی آشنا کرد. محبوبیت بیت‌کوین باعث توسعه‌ی ارزهای دیجیتال دیگر و رونق فضای بلاک‌چین و کریپتو شد؛ پس با شناخت آن بهتر می‌توانیم در این فضا فعالیت کنیم.

شاید شنیده باشید که می‌گویند بیت‌کوین پول آینده است؛ اما این دارایی دیجیتال چه ویژگی‌هایی دارد که آن را متمایز می‌کند؟ چرا بسیاری از سرمایه‌گذاران تا این حد نسبت به بیت‌کوین ترغیب شده‌اند؟ در این مطلب مفصل در مورد بیت کوین، نحوه ساخت آن و فرصت‌های سرمایه‌گذاری‌اش صحبت می‌کنیم.

توجه: پی‌پینگ هیچ خدماتی در حوزه ارز دیجیتال ارائه نمی‌کند. ما این مطالب را صرفا برای آشنایی هرچه‌بیشتر مخاطب‌هایمان با موضوعات برتر جهان می‌نویسیم.

بیت کوین چیست؟

بیت‌کوین اولین ارز دیجیتالی است که مورد استقبال عموم قرار گرفت؛ یک پول مجازی که درست مانند پول‌های فیزیکی و متداول ما (ارزهای فیات)، عمل می‌کند.

این رمزارز در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو، توسعه یافت. البته هویت ناکاموتو هنوز هم نامشخص است و کسی نمی‌داند توسعه‌دهنده (توسعه‌دهندگان) بیت‌کوین دقیقاً چه کسی است.

مهم‌ترین ویژگی‌های بیتکوین

برخلاف ارزهای سنتی، بیت‌کوین توسط بانک مرکزی و یا دولت‌ها پشتیبانی نمی‌شود. بیت‌کوین با هدف غیرمتمرکز بودن توسعه یافت و همین موضوع باعث شد تا با تمامی مفاهیم سنتی (مانند ارزهای رایج، سهام یا اوراق‌قرضه) متفاوت باشد و به چالش جدیدی تبدیل شود.

ویژگی دیگر بیت‌کوین، شفافیت است؛ به این معنی که تمامی تراکنش‌های در یک دفتر کل توزیع شده ثبت می‌شوند و قابل مشاهده هستند.

و یکی از مهم‌ترین خصوصیات این ارز دیجیتال، سقف عرضه آن است. تنها ۲۱ میلیون واحد بیت‌کوین تولید خواهد شد و پس از اتمام استخراج این تعداد، دیگر کسی نمی‌تواند بیت‌کوین استخراج کند.

مزایا و معایب بیت کوین

مزایای بیت‌کوین

• در دسترس بودن
• کاربردهای فراوان (مانند سرمایه‌گذاری، خریدوفروش و غیره)
• شفافیت
• امنیت بالا (به دلیل بستر بلاک‌چین)
• محبوبیت زیاد در بین تریدرها و سرمایه‌گذاران

معایب بیت‌کوین

• نوسان شدید قیمت، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد
• غیرقابل‌برگشت بودن تراکنش‌ها

کاربردهای بیت کوین

می‌توانید از بیت کوین برای موارد زیر استفاده کنید:

• پرداخت امنِ هزینه‌ی کالا و خدمات به صورت امن
• خرید بازی‌های ویدئویی
• سرمایه‌گذاری بلندمدت با سوددهی قابل‌قبول

تاریخچه بیت کوین

بیت کوین اولین بار در سال ۲۰۰۸ به‌عنوان یک ارز غیرمتمرکز (بی‌نیاز از بانک مرکزی یا واسطه‌‌ها) معرفی شد که بر بستر بلاک‌چین شکل گرفته بود. مخترع بیت کوین کمی مرموز است! در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ بود که مقاله‌ای با عنوان بیت کوین، یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا، به نویسندگی ساتوشی ناکاموتو منتشر شد. اما ناکاموتو هرگز اطلاعات شخصی خود را فاش نکرده و هویت او هرگز احراز نشده است. اوایل فعالیت، ساتوشی ناکاموتو توجهات زیادی را به خوب جلب کرد، اما سوالات پیرامون هویت این شخص به مرور کم‌رنگ شد و تا سال ۲۰۱۱ دیگر خبری از حواشی ناکاموتو نبود و همه درباره‌ی تنها یادگار او (اولین ارز دیجیتال جهانی) صحبت می‌کردند.

البته شرایط امروزی بیت‌کوین، متفاوت‌تر است؛ مخصوصا از نظر قیمت و حجم مبادلات. مثلاً اولین معامله‌ای که با بیت‌کوین ثبت شده، در سال 2010 بوده که کاربری در ازای خرید دو پیتزا، ده هزار بیت کوین پرداخت کرده است. یا مثلاً در آوریل سال ۲۰۱۱ ارزش یک بیت کوین برابر یک دلار آمریکا بود. اما امروزه ارزش بیت‌کوین بسیار فراتر از این اعداد است.

بیت کوین چطور کار می‌کند؟

بیت کوین از انتقال همتا به همتا در یک شبکه دیجیتالی استفاده می‌کند که تمام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال را ثبت می‌کند. این شبکه از یک زنجیره بلوکی با کد منبع باز نیرو می‌گیرد. از آنجایی که این انتقال‌ها مستقیماً توسط کاربران تأیید می‌شوند و در یک دفتر کل عمومی مشترک قرار دارند، بیت‌کوین برای تأیید تراکنش‌هایش به تسهیل‌کننده‌های مرکزی (مانند دولت‌ها و بانک‌ها) نیازی ندارد.

بیت کوین طی فرایند ماینینگ ایجاد می‌شود. فرایندی که در آن، سخت‌افزارهای قدرتمندی به شبکه متصل می‌شوند تا در ازای حل مسائل پیچیده ریاضی و تأیید تراکنش‌ها، بیت‌کوین را به‌عنوان پاداش دریافت کنند. این مورد را مفصل‌تر در مطلب «ماینینگ چیست» بررسی خواهیم کرد.

هاوینگ (Halving) بیت کوین چیست؟

مقدار بیت کوین اعطا شده به ماینرها هر چهار سال نصف می‌شود و این فرایند تا زمانی ادامه دارد که تمام ۲۱ میلیون بیت کوین استخراج شود (احتمالاً حدود سال ۲۱۴۰). مثلاً در ابتدای سال ۲۰۲۰، هر ۱۰ دقیقه یک بار ۱۲.۵ بیت کوین جدید از طریق ماینینگ به شبکه اضافه می‌شد. در ماه می، این مقدار به نصف کاهش یافت و به ۶.۲۵ رسید. در سال ۲۰۲۴، به حدود ۳.۱۲۵ کاهش می‌یابد.

اما چرا این سیستم ایجاد شده است؟ چون مکانیسم هاوینگ، بیت کوین را در برابر تورم مقاوم می‌کند.

روش‌های بدست آوردن بیت‌کوین و کسب درآمد از آن

روش‌های متنوعی وجود دارد، بیایید برخی از محبوب‌ترین روش‌ها را با هم بررسی کنیم:

1. معامله بیت کوین

معامله کردن (ترید) یکی از مرسوم‌ترین روش‌های کسب درآمد از این ارز دیجیتال است. اولین نکته در ترید، مشخص کردن بازه زمانی برای یک پوزیشن است. بسیاری از معامله‌گران، به صورت روزانه به معامله می‌پردازند و برخی دیگر از آن‌ها به صورت هفتگی این کار را انجام می‌دهند. با مشخص کردن دید کوتاه‌مدت یا میان‌مدت خود، می‌توانید استراتژی‌های گونانی را به کار بگیرید. اما یادتان باشد که ترید بیت‌کوین ریسک بالایی دارد و حتماً باید دانش کافی در زمینه تحلیل تکنیکال و فاندامنتال داشته باشید تا ضرر نکنید.

2. سرمایه‎‌گذاری در بیت کوین با خرید از صرافی

خرید از صرافی‌ها و هولد کردن بیت کوین، ساده‎‌ترین راه برای کسب درآمد است. فقط باید در یک صرافی ثبت‌نام کنید، احراز هویت انجام دهید و بعد بیت‌کوین بخرید. می‌توانید از صرافی‌های ایرانی استفاده کنید و ریال را به بیت‌کوین تبدیل کنید. یا می‌توانید ریال را به تتر تبدیل کنید و بعد در صرافی‌های خارجی مثل کوکوین و کوینکس بیت کوین بخرید.

یادتان باشد که اگر قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت روی بیت‌کوین را دارید، حتماً باید آن را به یک کیف پول امن منتقل کنید.

3. کسب درآمد با استخراج بیت کوین

یادتان هست که در مطلب قبلی درمورد الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) صحبت کردیم؟ بیت‌کوین مهم‌ترین رمزارزی است که بر اساس این الگوریتم فعالیت می‌کند.

در سال‌های اولیه‌ی معرفی بیت‌کوین، می‌توانستید با یک رایانه‌ی شخصی هم بیت‌کوین استخراج کنید. اما حالا – با فعالیت گسترده‌تر ماینرها – به سخت‌افزارهای قدرتمندی نیاز دارید تا بتوانید معادلات ریاضی را حل کرده، یک بلوک به بلاک‌چین اضافه کنید و بیت‌کوین جایزه بگیرید. به همین دلیل است که ماینینگ بیت‌کوین کار راحتی نیست و توصیه نمی‌شود.

کیف پول بیت کوین یا والت بیت کوین چیست؟

دو نوع کیف پول بیت‌کوین داریم:

1. کیف پول گرم: کیف پول‌های آنلاین و برنامه‌هایی که روی رایانه و تلفن نصب می‌شوند و کلیدهای خصوصی کوین‌های شما را در دستگاه‌های متصل به اینترنت تولید می‌کنند.
2. کیف پول سرد: سخت‌افزارهایی که به اینترنت متصل نیست و امنیت بالاتری دارند.

این مورد را مفصل‌تر در مطلب «کیف پول دیجیتال چیست» بررسی کردیم.

چطور بیت کوین بخریم؟

مرحله اول: یک سرویس یا پلتفرم خریدوفروش کریپتو انتخاب کنید. صرافی‌ها گزینه مناسبی هستند و امکان خرید، فروش و نگهداری ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند. هنگام ایجاد یک حساب صرافی ارز دیجیتال، از احراز هویت دو مرحله‌ای و رمز عبور طولانی و منحصربه‌فرد استفاده کنید که شامل حروف مختلف، کاراکترها و اعداد خاص است.

مرحله دوم: صرافی خود را به گزینه پرداخت وصل کنید. در صرافی‌های ایرانی باید حتماً احراز هویت کنید. این به این معنا است که باید تصاویری مانند کارت ملی و همچنین اطلاعاتی درباره هویت خود و بانک مورد نظر وارد کنید. فرایند تا حد زیادی مشابه راه‌اندازی یک حساب کارگزاری معمولی است. در اکثر صرافی‌ها، می‌توانید حساب بانکی خود را مستقیماً متصل کنید یا می‌توانید آن را به یک کارت نقدی یا اعتباری پیوند دهید.

مرحله سوم: سفارش خود را ثبت کنید. صرافی‌های کریپتو چندین نوع سفارش و روش‌های سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهند. تقریباً همه صرافی‌های ارز دیجیتال هم سفارش‌های بازار (خریداری در قیمت لحظه‌ای بازار) و هم سفارش‌های محدود (خریداری در صورت رسیدن به قیمت موردنظر) را ارائه می‌کنند و برخی نیز سفارش‌های حد ضرر نیز دارند.

مرحله چهارم: بیت‌کوین را به کیف پول منتقل کنید تا کلید خصوصی‌اش فقط در اختیار خودتان باشد.

عوامل موثر بر قیمت بیت کوین

همان‌طور که قبل‌تر هم اشاره کردیم، بیت کوین ارزی غیرمتمرکز است و سیاست پولی دولت‌ها، نرخ‌های تورم و رشد اقتصادی تأثیری روی قیمت بیت‌ کوین ندارند. این‌ها مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت هستند:

• عرضه و تقاضای بازار
• هزینه تولید بیت کوین در فرایند استخراج
• عرضه و تقاضای ارزهای دیجیتال رقیب
• مقررات حاکم بر خریدوفروش بیت‌کوین
• رسانه‌ها و اخبار (هر موضوعی که منجر به پامپ و دامپ شود)

بیت کوین چه فراز و نشیب‌هایی را گذرانده است؟

ساتوشی ناکاموتو بیت‌کوین را ابداع کرد تا جایگزین ارزهای رایج باشد و برای مبادلات روزمره استفاده شود؛ اما اوضاع آن‌طور که او انتظارش را داشت، پیش نرفت.

از زمان معرفی بیت‌کوین (2009) تا اواخر سال 2017، قیمت بیت‌کوین رشد زیادی داشت (البته نه در مقایسه با تغییرات آتی آن). قیمت بیت‌کوین که در سال 2009 معادل صفر دلار بود، در سال آوریل 2011 به 1 دلار رسید و بعد در ژوئن همان سال حدود 30 دلار شد و افت‌وخیزهای قیمت همچنان ادامه داشت. اواخر سال 2013 بود که قیمت یک بیت‌کوین از 100 دلار فراتر رفت و همچنان شاهد افزایش قیمت بودیم.

افزایش شدید قیمت و پیک‌هایی که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، در زمان شیوع جهانی کرونا و قرنطینه‌های سراسری ایجاد شدند. سرمایه‌گذارانی که از آینده‌ی اقتصاد جهانی و سیاست‌های دولت‌ها ترسیده بودند، سرمایه‌شان را به بیت‌کوین تبدیل کردند تا ارزش آن را حفظ کنند. همین موضوع سبب افزایش تقاضا برای بیت‌کوین و افزایش شدید قیمت شد. و در نهایت بالاترین نرخ قیمت بیت‌کوین در 10 نوامبر 2021 با قیمت 68.789 دلار به ثبت رسید.

و سرانجام بازار بیت‌کوین پس از چندین سال موفقیت، رو به افول گذاشت. تحلیل‌گران معتقدند که اصلی‌ترین دلیل افول بازار، زمستان کریپتو بود که عموماً به دلیل ارتباط بازار سهام و کریپتو، شرایط کلان اقتصادی و رخدادهای جهانی (مانند جنگ روسیه و اوکراین و ورشکستگی چند صرافی بزرگ) به وجود آمد. از ابتدای سال ۲۰۲۲ تاکنون، قیمت بیت کوین چندین بار با افت چند هزار دلاری مواجه شده است. اما بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ (مانند تسلا و پی‌پال) همچنان به این ارز دیجیتال توجه می‌کنند.

نکته: زمستان کریپتو (crypto winter) زمانی رخ می‌دهد که ارزش‌ رمزارزها به شدت کاهش پیدا کرده و بازار برای مدتی طولانی در این موقعیت باقی بماند.

کلام پایانی: آینده بیت کوین چگونه خواهد بود؟

ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین را به‌عنوان جایگزینی بدون مرز و غیرمتمرکز برای ارزهای فیات ابداع کرد. شاید با پیشرفت دنیای کریپتوکارنسی و ظهور رمزارزهای مختلف، این دیدگاه به خطر افتاده باشد، اما فضای ارزهای دیجیتال یک اکوسیستم پر جنب‌وجوش است و همچنان به سمت بلوغ و کمال حرکت می‌کند. و بیت‌کوین به‌عنوان اولین و مهم‌ترین رمزارز، همچنان فضایی برای عرض‌اندام خواهد داشت.